 rscelaw@yahoo.com |
สำนักงานที่ปรึกษากฎหมายและวิศวกรรม รังสรรค์ วงษ์บุญ
Office of Law and Engineering Consultants
ตัวอย่าง
Specification งานคอนกรีตเสริมเหล็ก
จากหนังสือคอนกรีตเทคโนโลยีของวินิจ
ช่อวิเชียร
|
รายการก่อสร้างเป็นข้อกำหนดในทางช่าง
เพื่อชี้บ่งถึงความต้องการของเจ้าของงานให้ได้ความแข็งแรงใช้ประโยชน์ได้ตามความมุ่งหมาย
อีกทั้งให้ใช้ช่างฝีมือดีเพื่อให้แลดูสวยงาม นอกจากนี้ยังใช้เป็นหลักเกณฑ์ให้ผู้รับจ้างก่อสร้างถือเป็นหลักปฏิบัติและดำเนินงาน |
||||||||||||||||||||
| รายการก่อสร้างที่ดีต้องมีข้อความกระจ่างชัด และมีความหมายสมบูรณ์ เพื่อผู้ปฏิบัติจะไดปราศจากข้อเคลือบแคลงหรือสงสัย ซึ่งควรครอบคลุมถึงสิ่งต่างๆต่อไปนี้ คือ | ||||||||||||||||||||
|
1.วัสดุที่ใช้ทำ รวมถึงการรักษาวัสดุ
โดยกำหนดถึงคุณสมบัติและความต้องการของวัสดุที่จะใช้ทำ 2.การเตรียมงานและดำเนินงาน โดยกำหนดถึงการเตรียมงานก่อนลงมือทำงานและขั้นตอนการดำเนินงาน เช่นการลำเลียง การเท การทำให้เนื้อคอนกรีตแน่น การแต่งหน้า การถอดแบบคอนกรีต เป็นต้น 3.การทดสอบแท่งตัวอย่าง โดยกำหนดถึงการดำเนินการทดสอบและวิธีการทดสอบแท่งตัวอย่าง เพื่อควบคุมให้ได้คุณภาพตามต้องการ |
||||||||||||||||||||
|
อย่างไรก็ดี การกำหนดรายการก่อสร้างนี้ ต้องคำนึงถึงราคางานด้วย
เพราะงานก่อสร้างนับได้ ตั้งแต่งานเล็กๆจนถึงงานขนาดใหญ่ ฉะนั้น
รายการก่อสร้างของแต่ละงานให้เหมือนกัน ย่อมเป็นไปไม่ได้ ควรใช้ดุลยพินิจว่าควรจะกำหนดเช่นใดจึงพอเหมาะและสะดวกในการปฏิบัติสำหรับงานแต่ละขนาด |
||||||||||||||||||||
| ตัวอย่างรายการก่อสร้างสำหรับงานคอนกรีต แบะคอนกรีตเสริมเหล็กที่ใช้กันทั่วไปมีดังนี้ | ||||||||||||||||||||
|
วัตถุประสงค์ คอนกรีต เป็นสิ่งที่ผสมด้วยปูนซีเมนต์ ทราย หิน หรือ กรวด น้ำ และได้รับการบ่มด้วยความชื้นจนมีความแข็งแรงตามที่ต้องการ การผสมคอนกรีต จะต้องมีส่วนผสมที่เหมาะสมกับลักษณะงานที่ใช้ ผสมกันให้มีความเหลวพอตัวกับความแข็งแรงที่ต้องการ ความแข็งแรงของคอนกรีต จะใช้ความแข็งแรงของแท่งคอนกรีตรูปลูกบาศก์ขนาด 15x15x15 ซม. ที่อายุ 7 วันและ28 วัน เป็นเกณฑ์ โดยจะต้องมีกำลังต้านทานแรงอัดไม่น้อยกว่า 150 กก./ตร.ซม. ที่อายุ 7 วัน หรือ ไม่น้อยกว่า 210 กก./ตร.ซม. ที่อายุ 28 วัน |
||||||||||||||||||||
| วัสดุ | ||||||||||||||||||||
|
ปูนซีเมนต์ ต้องใช้ปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์ประเภทหนึ่ง
(เว้นปูนก่อและปูนฉาบผนังให้ใช้ปูนซีเมนต์ผสมได้)มีคุณสมบัติถูกต้องตามมาตรฐานสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก. 15 เล่ม 1-2517 เช่น ปูนซีเมนต์ตราช้าง ตราเพชร และตราพญานาคเศียรเดียว เป็นต้น จะต้องแห้งไม่เป็นก้อนหรือเม็ดหยาบ |
||||||||||||||||||||
|
ทราย ต้องเป็นทรายน้ำจืด หรือทรายเทียมก็ได้
มีลักษณะเม็ดเป็นเหลี่ยมคมแข็งทนทาน สะอาด ปราศจากวัสดุอื่นเจือปน เช่น
ดิน ผักหญ้า และต้องผ่านตะแกรงร่อนขนาด 4.5 มม. ได้ทั้งหมด ทรายมุกข์หรือทรายขี้เป็ดห้ามใช้เด็ดขาด ทรายสำหรับผสมคอนกรีตปูนก่อใช้ทรายเม็ดใหญ่ สำหรับผสมปูนฉาบให้ใช้ทรายเม็ดเล็ก |
||||||||||||||||||||
|
หินย่อยหรือกรวด ต้องมีลักษณะเม็ดเป็นเหลี่ยมคม
จะต้องมีก้อนแบบที่ขนาดด้านหนึ่งเกิน 3 เท่า ของอีกด้านหนึ่ง
ปะปนได้ไม่เกินร้อยละ 20 โดยน้ำหนัก และจะต้องเป็นก้อนแข็ง แกร่งไม่ผุ ไม่มีฝุ่น ดิน หรือสิ่งสกปรกเจือปน ขนาดเล็ดลอดผ่านตะแกรงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 4 ซม. ได้ การผสมคอนกรีตให้ใช้กรวดหรือหินขนาดใหญ่และขนาดเล็กผสมกันอย่าง ละครึ่ง ก่อนนำไปใช้ต้องนำไปล้างให้สะอาด และปล่อยให้สะเด็ดน้ำก่อน |
||||||||||||||||||||
| น้ำ น้ำที่ใช้ผสมคอนกรีตจะต้องใสสะอาดใช้รับประทานได้ ปราศจากน้ำมัน กรดต่างๆ สารอินทรีย์ และสิ่งสกปรกอื่นๆเจือปน ห้ามใช้น้ำจากคูคลองหรือแหล่งอื่นใดก่อนได้รับอนุญาต | ||||||||||||||||||||
|
เหล็กเสริม
ต้องเป็นเหล็กเส้นเดียว ไม่มีสนิมกร่อน หรือน้ำมันจับเกาะ
เส้นตรงไม่ดุ้งไม่งอ เป็นชนิดที่ตรงกับที่ระบุไว้ในรูปแบบรายการ คือ
เป็นเหล็กเส้นกลม หรือเหล็กข้ออ้อย มีคุณสมบัติตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก.20-2527 และ 24-2527 |
||||||||||||||||||||
| การเก็บรักษาวัสดุ | ||||||||||||||||||||
| ปูนซีเมนต์ จะต้องเก็บรักษาในสถานที่แห้งมีหลังคาและผนังปกคลุมมิดชิด ที่เก็บจะต้องสูงจากพื้นดินไม่ต่ำกว่า 0.30 เมตร ลมโกรกได้ | ||||||||||||||||||||
|
ทราย กรวด หิน ให้เก็บกองเรียบโดยมีคอกไม่กั้นริมตีนกอง
พื้นกองให้มีระดับลาดระบายน้ำได้ง่ายและเป็นพื้นที่แข็งปรับระดับเรียบ
การกองให้กองเป็นชั้นๆตามระดับราบ เพื่อมิให้วัสดุใหญ่ไหลแยกตัวจากก้อนเล็ก ทราย หรือหิน กรวดขนาดเล็ก หากเปียกน้ำจะต้องเก็บกองไว้ให้สะเด็ดน้ำเป็นระยะเวลาไม่น้อยกว่า 48 ชั่วโมง ก่อนใช้งาน |
||||||||||||||||||||
| เหล็กเส้น จะต้องเก็บกองแยกเป็นขนาดมิให้คละกัน และมีสิ่งรองรับมิให้เปื้อนดินโคลน | ||||||||||||||||||||
| การดำเนินการ | ||||||||||||||||||||
|
การผูกเหล็กเสริม
ผู้รับจ้างจะต้องผูกเหล็กเสริมให้ได้แนวระดับตามที่กำหนดไว้ในรูปแบบรายการ
และเป็นไปตามข้อกำหนดเหล่านี้
ถ้าหากว่าไม่ระบุไว้ในรูปแบบรายการ เป็นอย่างอื่นคือ 1.ลวดผูกเหล็กให้ใช้เบอร์ 18 ตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก. 138-2518 2.การดัดงอเหล็กให้ใช้รัศมีโค้งอย่างน้อย 3 เท่า ของเส้นผ่านศูนย์กลาง 3.ตอนปลายให้งอขอ ( 180 องศา ) หรืองอฉาก ( 90 องศา ) การงอขอ ( 180 องศา ) จะต้องมีรัศมีอย่างน้อย 3 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลาง และเหลือปลายไว้อย่างน้อย 6 เท่า ของเส้นผ่านศูนย์กลาง การงอฉาก ( 90 องศา ) จะต้องมีรัศมีอย่างน้อย 3 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลาง และเหลือปลายไว้อย่างน้อย 12 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลาง 4.การต่อเหล็กจะต้องมีระยะเหลื่อมกันอย่างน้อย 50 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางสำหรับเหล็กกลม ( plain bars ) และ 40 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางสำหรับเหล็กข้ออ้อย (deformed bars ) ห้ามต่อเหล็กตรงส่วนที่เป็นหน้าตัดวิกฤต หรือตรงจุดที่เหล็กรับแรงดึงสูงสุดนอกจากจะต่อด้วยการเชื่อม แต่จะต้องได้รับความเห็นชอบจากวิศวกรของผู้ว่าจ้างก่อน 5.เหล็กเสริมจะต้องยื่นเข้าไปใน support ซึ่งอาจจะเป็นคานหรือเสาอย่างน้อยเท่ากับความกว้างของ support กรณีที่เป็น simple support และจะต้องยื่นเข้าใน support อย่างน้อย 50 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลาง ในกรณีเป็นคานยื่นหรือ slab ยื่น 6.การเสริมเหล็กเส้นนอก จะต้องห่างจากแบบหล่อไม่น้อยกว่า 20 มิลลิเมตรและไม่มากกว่า 50 มิลลิเมตร 7.ในกรณีที่มีเหล็กหลายๆชั้น จะต้องเสริมโดยมีช่องว่างระหว่างผิวเหล็ก ( clear distance ) ไม่น้อยกว่า 25 มิลลิเมตร เมื่อผูกเหล็กเสริมเรียบร้อยแล้วจะต้องให้ผู้ควบคุมงาน ตรวจดูความเรียบร้อยก่อนเทคอนกรีตทุกครั้ง ถ้าหากว่ามีข้อผิดพลาดใดๆ เกิดขึ้นแล้วผู้รับจ้างจะต้องรื้อออกผูกใหม่ หรือดำเนินการแก้ไขตามวินิจฉัยของผู้ควบคุมงาน |
||||||||||||||||||||
|
การผสมคอนกรีต
ให้ผสมคอนกรีตด้วยเครื่องผสมซึ่งหมุนไม่เร็วกว่า 30 รอบ ต่อนาที
และจะต้องผสมชุดหนึ่งใช้เวลาไม่น้อยกว่าที่กำหนดไว้ด้านล่าง
และไม่นานกว่า 3 เท่า ของเวลาที่กำหนดนี้ |
||||||||||||||||||||
| ความจุของเครื่องผสม ≤ 2 ลูกบาศก์เมตร เวลาผสม 1.50 นาที | ||||||||||||||||||||
| ความจุของเครื่องผสม ≤ 3 ลูกบาศก์เมตร เวลาผสม 2.50 นาที | ||||||||||||||||||||
| ความจุของเครื่องผสม ≤ 4 ลูกบาศก์เมตร เวลาผสม 3.75 นาที | ||||||||||||||||||||
| ความจุของเครื่องผสม ≤ 5 ลูกบาศก์เมตร เวลาผสม 3.00 นาที | ||||||||||||||||||||
|
เครื่องผสมจะต้องสะอาด
ปราศจากคอนกรีตที่แข็งตัวอยู่แล้วอยู่ในเครื่องผสมโดยเด็ดขาดในการผสมผู้รับจ้างจะต้องทำกระบะไม้สำหรับตวงให้เรียบร้อย
คอนกรีตเมื่อผสมแล้ว จะต้องใช้ภายใน 30 นาที หรือภายในกำหนดระยะการก่อตัวขั้นต้น (initial setting time) ห้ามใช้คอนกรีตที่ผสมไว้นานเกินกำหนดนี้เป็นอันขาด |
||||||||||||||||||||
|
ความข้นเหลวของคอนกรีต
เพื่อควบคุมส่วนน้ำของคอนกรีต
ผู้รับจ้างจะต้องควบคุมความเหลวของคอนกรีต
โดยการทดสอบส่วนยุบตัวตามวิธีมาตรฐานเปรียบเทียบความเหมาะสม ของคอนกรีต (slump test) |
||||||||||||||||||||
|
ส่วนผสมของคอนกรีต
สำหรับงานคอนกรีตทั่วไป คอนกรีต 1 ลูกบาศก์เมตรใช้
ปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์ประเภท 1 ≥ 320 กิโลกรัม ทรายหยาบแน่นแห้ง 430
กิโลกรัม หินหรือกรวด 860 กิโลกรัม น้ำประมาณ 175 ลิตร (เพิ่มหรือลดจนกว่าจะได้ส่วนยุบตัวตามต้องการ) หรือตามกำหนดในรูปแบบรายการ สำหรับงานคอนกรีตที่ต้องการความแข็งแรงเป็นพิเศษและระบุกำลังอัดที่ 28 วัน ไว้ให้ใช้ส่วนผสมซึ่งจะได้กำหนดและทดสอบให้ได้กำลังตามต้องการ สำหรับงานคอนกรีตที่ต้องการ กำลังคอนกรีตสูงในระยะ 7 วัน ก็ให้ใช้ปูนซีเมนต์ปอร์ดแลนด์ชนิดแข็งตัวเร็วตามมาตรฐาน มอก. 15 เล่ม1-2517 เช่น ตราเอราวัณ เป็นต้น |
||||||||||||||||||||
|
การเทคอนกรีต
ก่อนเทคอนกรีตจะต้องตรวจดูแบบหล่อว่าแข็งแรงมั่นคงสามารถรับน้ำหนักคอนกรีตเหลวและรับน้ำหนักบรรทุกอย่างอื่นได้
และตรวจการวางเหล็กเสริมให้ถูกต้อง ตามรูปแบบและรายการ จึงเทคอนกรีตได้ ทั้งนี้ ผู้รับจ้างจะต้องจ้างให้ผู้ควบคุมงานตรวจก่อนเททุกครั้ง และจะต้องได้รับอนุญาตก่อนจึงเทได้ ในการเทคอนกรีต จะต้องใช้เครื่องสั่นเขย่าให้คอนกรีตแน่นตังเต็มแบบหล่อและจับเหล็กแน่น ห้ามเทคอนกรีตโดยที่ไม่มีเครื่องสั่นโดยเด็ดขาด ถ้าหากว่าผู้รับจ้างเทคอนกรีตแล้ว เกิดเป็นโพรงหรืไม่เรียบร้อย มีลักษณะแสดงว่าไม่แข็งแรงพอ ผู้รับจ้างจะต้องดำเนินการแก้ไขตามคำวินิจฉัยของนายช่างผู้ควบคุมงานหรือตัวแทนของผู้ว่าจ้างโดยไม่คิดว่าค่าใช้จ่าย เพิ่มแต่อย่างใดๆ ทั้งสิ้น |
||||||||||||||||||||
|
เมื่อเทคอนกรีตส่วนใดจะเทรวดเดียวเสร็จไม่ได้ก็ให้หยุดเท
โดยหยุดให้ตรงตามที่ระบุเอาไว้ในรูปแบบรายการ หรือตามกำหนดดังนี้ ก. สำหรับเสาให้เทถึงระดับ 25 มิลลิเมตร ต่ำจากท้องคานหัวเสา ข. สำหรับคานให้เทถึงกลางคาน ค. สำหรับพื้นให้เทถึงกลางแผ่น |
||||||||||||||||||||
|
เมื่อเทคอนกรีตต่อจากที่หยุดไว้
ให้กะเทาะหน้าคอนกรีตเก่าและแปรงด้วยแปรงลวด
ราดน้ำเปียกแล้วใช้น้ำผสมปูนซีเมนต์และทรายในอัตราส่วนที่เท่าๆกัน
ราดให้ทั่วหน้าที่จะเทต่อ แล้วจึงเทคอนกรีตต่อไปได้ |
||||||||||||||||||||
|
การบำรุงคอนกรีต
เมื่อหน้าคอนกรีตหมาดแข็งปราศจากรอยแล้วปกคลุมมิให้ถูกแดด หรืลมร้อน
และมิให้รบกวนหรือสะเทือนโดยเฉพาะภายในระยะ 24 ชั่วโมงแรก
และจะต้อง จัดการให้คอนกรีตเปียกชุ่มน้ำเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 7 วัน หรือใช่พ่นด้วยน้ำยาเคมี แต่ต้องได้รับการตรวจสอบและเห็นชอบก่อน การบ่มคอนกรีตทำได้หลายวิธี เช่น การใช้กระสอบ คลุมแล้วรดน้ำให้ชุ่ม หรือคลุมด้วยทราย และรดน้ำให้ชุ่มตลอดเวลา หรือการกั้นขอบแล้วหล่อน้าน้าซึ่งทั้งนี้ให้อยู่ในดุลยพินิจของนายช่างผู้ควบคุม |
||||||||||||||||||||
|
แบบหล่อคอนกรีต
แบบหล่อคอนกรีตจะต้องแข็งแรงสามารถรับน้ำหนักคอนกรีตเหลว
และน้ำหนักทุกอย่างได้โดยไม่แอ่นหรือเสียรูปทรง
ถ้าให้แบบหล่อเป็นไม้จะต้องใช้ไม้ที่ผุ คดงอ ผิวหน้าต้องเรียบ แบบหล่อต้องประกอบด้วยไม้ได้ขนาด โยงยึดและรองรับ แน่นหนา ต้องจัดทำให้รอยต่อสนิทมิให้น้ำรั่วซึม |
||||||||||||||||||||
|
ความหนาของไม้แบบต้องหนาอย่างน้อย
20 มิลลิเมตร
เสาที่ค้ำจุนต้องโยงเคร่าได้ ระดับ 4 ทิศทาง
ไม่คดงอลิ่มซึ่งรองรับน้ำหนักไม้แบบทุกแห่งต้องเป็นลิ่มคู่
ซึ่งเร่งได้ง่ายไม่ลื่นหรือ อาจจะใช้แบบเหล็กก็ได้ ซึ่งมีขนาด ลักษณะ และความแข็งแรงตามมาตรฐาน |
||||||||||||||||||||
| แบบหล่อจะถอดออกไม่ได้จนกว่าจะครบกำหนดเวลาหลังจากการเทคอนกรีตแล้วดังต่อไปนี้ | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
|
การแต่งหน้าคอนกรีต เมื่อถอดแบบหล่ออกแล้วมีรูหรือขรุขระ
ให้แต่งหน้าให้เรียบร้อยโดยถูหน้าขรุขระที่นูนออกลงเสมอผิวหน้าทั่วไป
และใช้ปูนซีเมนต์ผสมทรายในอัตราส่วน 1 ต่อ 3 อุดรูโพรงต่างๆให้ผิวหน้าเรียบโดยทั่ว
เมื่อต้องการจะถือปูนทับหน้าคอนกรีต
ให้เลาะผิวหน้าคอนกรีตเป็นหน้าใหม่ตลอดโดยทั่ว
ราดน้ำให้ชื้นแล้วจึงถือปูน
เมื่อถือปูนเสร็จแล้วให้ดำเนินการบำรุงดังที่กำหนดไว้อย่าง |
||||||||||||||||||||
|
การนำส่งตัวอย่างวัสดุต่างๆ ที่ใช้ในงานคอนกรีตและคอนกรีตเสริมเหล็ก
โดยให้ผู้รับจ้างส่งตัวอย่างถึงผู้ว่าจ้างโดยส่งที่ห้องปฏิบัติการทดลองของคณะวิศวกรรมศาสตร์
สจพ
ตามปริมาณกำหนดการนำส่งและการบรรจุตามตารางข้างล่างนี้ โดยมีหลักฐานการส่งพร้อมวันที่โดยผู้ควบคุมการก่อสร้างของผู้ว่าจ้างเป็นผู้นำส่งเท่านั้น
|
||||||||||||||||||||
|
rscelaw@yahoo.com |
ปรับปรุงแก้ไข จันทร์, 26 ธันวาคม 2548 15:46:14