001

บทนำ

การประมาณราคาค่าก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับดิน ทราย หรือ ลูกรัง  ซึ่งเป็นวัสดุก่อสร้างที่ต้องมีการขุด  ขน  และบดอัดให้แน่น  เช่น 
การสร้างถนน  เขื่อน  ทำนบดิน  หรือ การพัฒนาทางด้านการเกษตรที่ต้องมีการปรับหน้าดิน  มักจะประสบปัญหาในการที่จะประมาณราคาให้ใกล้เคียงความจริง 
ทั้งนี้เนื่องจากตัวแปรที่เกี่ยวข้องในโครงการมีค่าไม่คงที่และไม่สามารถควบคุมได้ซึ่งแตกต่างจากการประมาณราคาโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก
ที่การวัดปริมาณแต่ละครั้งจะแน่นอนตายตัวว่ามีปริมาณเท่าใดเพราะขนาดจะปรากฏตามแบบ แต่การประมาณราคางานก่อสร้างที่ต้องมีการใช้เครื่องจักรกลหนัก
(heavy construction equipment)ในการขุด ขน และบดอัดค่าที่ได้จะไม่แน่นอนเนื่องจากวัสดุเหล่านี้จะไม่มีลักษณะเป็นเนื้อเดียวกัน(homogeneous)
เหมือนที่ปรากฎตามแบบหรือตามรายงานผลการเจาะสำรวจดิน(boring log)      ผู้รับเหมาจึงต้องผลักภาระความเสี่ยงในโครงการให้กับเจ้าของโครงการ
โดยการเผื่อราคางานไว้มาก        ทำให้ราคางานสูงโดยไม่จำเป็น              ผู้รับเหมาบางรายไม่กล้าประมูลงานในราคาสูงเพราะกลัวว่าจะไม่ได้งาน
จึงต้องประมูลงานในราคาต่ำกว่าที่ควรจะเป็น         ทำให้การทำงานมีโอกาสขาดทุนและทิ้งงานในที่สุด
 

002

สาเหตุที่ทำให้การประมาณราคาผิดพลาด

สาเหตุหลักๆที่ทำให้การประมาณราคางานก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องจักรกลหนักผิดพลาดมีหลายประการ  เช่น  การไม่เข้าใจสภาพของวัสดุ
ที่ต้องเข้าไปเกี่ยวข้อง  การเลือกเครื่องจักรเครื่องมือไม่เหมาะสม  การประหยัดค่าแรงงานโดยไม่จำเป็น      การไม่เข้าใจค่าใช้จ่ายที่ซ่อนเร้นหรือนึกไม่ถึงว่าจะมี 
การวางแผนการทำงานไม่ดี  แผนการซ่อมบำรุงไม่มีประสิทธิภาพ  ผู้มีอิทธิพลในพื้นที่ที่เข้าไปทำงาน ประสิทธิภาพการทำงานต่ำกว่าที่ได้คาดการณ์เอาไว้
กำหนดบริเวณที่พักเครื่องจักรกลไม่เหมาะสม ไม่ได้ออกไปดูสถานที่ก่อสร้างจริงก่อนการประมูลงาน  การควบคุมการใช้น้ำมันเชื้อเพลิงไม่รัดกุม 
คนขับรถไม่ขับตามที่ได้กำหนดให้ การเปลี่ยนแปลงค่าของเงินและอัตราดอกเบี้ย เป็นต้น  สิ่งต่างๆเหล่านี้ทำให้ราคางานของโครงการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมาก
ทั้งๆที่สามารถป้องกันได้ถ้าผู้วางแผนและควบคุมงานเอาใจใส่ให้มากขึ้น ซึ่งรายละเอียดจะได้กล่าวต่อไป   
 

003

สถานะของวัสดุที่จะต้องเข้าไปเกี่ยวข้อง

ในทางวิศวกรรมโยธา     สถานะของวัสดุที่นำมาใช้ถมที่หรือชั้นรองพื้น เช่น  ดิน  ทราย  ลูกรัง  จะมีอยู่ 3 สถานะ คือ สถานะดั้งเดิมตามธรรมชาติ
ที่ยังไม่มีอะไรมารบกวน(bank volume or BCM)  เมื่อวัสดุเหล่านี้ถูกขุดหรือเคลื่อนย้ายวัสดุเหล่านี้จะมีปริมาตรฟูขึ้นหรือเพิ่มขึ้นจากเดิม
เนื่องจากมีอากาศเข้าไปแทรกในช่องว่างระหว่างเม็ดวัสดุเราเรียกสถานะของวัสดุเมื่อมีปริมาตรฟูขึ้นนี้ว่าปริมาตรเมื่อดินหลวม(loose volume , LCM)     
และเมื่อวัสดุเหล่านี้ได้รับการบดอัดให้แน่นปริมาตรก็จะลดลงจากเดิมซึ่งเรียกว่าปริมาตรบดอัดแล้ว (compact volume , CCM)   

เมื่อต้องทำการประมาณราคาจะต้องรู้ว่าเราเข้าไปเกี่ยวข้องกับวัสดุดังกล่าวในสภาพใดเพราะปริมาตรไม่เท่ากัน  การคิดเงินก็จะต่างกัน  เช่น 
การทำคันกั้นน้ำ(dike or embankment) ที่ทำจากดินเหนียว  ปริมาตรของคันดินตามแบบจะเป็นปริมาตรที่ผ่านการบดอัดมาแล้ว (CCM )
แต่รถบรรทุกที่ขนดินมาทำคันจะคิดเงินตามปริมาตรของดินที่อยู่ในสภาพหลวม (LCM)  ส่วนการกำหนดขอบเขตและความลึกของบ่อยืมดิน(borrow pit)
จะคิดจากปริมาตรที่อยู่ในสภาพดินเดิมตามธรรมชาติที่ยังไม่มีอะไรรบกวน(BCM) ซึ่งปริมาตรทั้ง 3 ชนิดมาจากเนื้องานเดียวกันทั้งสิ้นแต่คิดเงิน(pay volume)ต่างกัน

004

การเลือกเครื่องจักรเครื่องมือไม่เหมาะกับงาน

เนื่องจากเครื่องจักรกลหนักที่เกี่ยวข้องกับงานดินจะมีน้ำหนักมาก    การทำงานเคลื่อนย้ายดินที่ยังมีน้ำอยู่ในดินหรือดินยังไม่แห้งสนิทควรใช้เครื่องจักร
ที่สามารถลอยตัวอยู่ได้บนดินโดยล้อไม่จม   ถ้าใช้เครื่องจักรที่ล้อจมในดินจะทำให้ทำงานยาก   ล้อจะติดดินต้องออกแรงมากขึ้นทำให้สิ้นเปลืองน้ำมัน
และค่าสึกหรอของเครื่องจักรเครื่องมือมากขึ้น  ค่าบำรุงรักษาจะเพิ่มมากขึ้น  ราคาที่ประเมินเอาไว้ก็จะผิดพลาดได้

แต่ถ้าหากนำเครื่องจักรเครื่องมือที่ทำงานในที่ลุ่มมาใช้ในที่แห้งก็จะทำให้การเคลื่อนที่ของรถช้าเพราะแรงต้านของพื้นที่มีต่อล้อจะมากเนื่องจากล้อใหญ่       
ผลที่ตามมาก็คือได้งานน้อยเมื่อเทียบกับเวลาที่รถติดเครื่องยนต์อยู่นั่นคือประสิทธิภาพการทำงานจะลดลง  ปริมาณงานที่ทำได้ต่อชั่วโมงก็ลดลง
ทำให้ต้องเสียเวลาทำงานมากขึ้นจึงทำให้เสียค่าใช้จ่ายมากขึ้นตามไปด้วย

005

ค่าใช้จ่ายซ่อนเร้น

ในการประมาณราคาที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรกลงานดิน ผู้ประเมินราคาต้องรู้ปริมาณงานและเครื่องจักรเครื่องมือที่จะใช้ในโครงการว่าต้องใช้รถประเภทใดบ้าง   
ส่วนจำนวนเท่าใดจะคิดภายหลัง   การใช้เครื่องจักรเครื่องมือเก่าจะทำให้ต้นทุนเริ่มต้นลดลงเพราะไม่ต้องไปซื้อใหม่  แต่ผู้ประเมินราคาลืมไปว่า
การใช้เครื่องจักรเครื่องมือเก่าจะก่อให้เกิดผลตามมามากมายล้วนแต่ทำให้งบประมาณที่ได้ตั้งเอาไว้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมก่อนเริ่มโครงการ     เช่น              
ต้องซ่อมบ่อย    ราคาต่อหน่วยงานที่ทำได้ของคนขับรถจะสูงขึ้นเพราะไม่ต้องทำงานเนื่องจากรถเสีย        นอกจากนี้เครื่องจักรเครื่องมือเก่า
อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุง่ายขึ้น  ค่ารักษาพยาบาลและค่าเงินชดเชยจะสูงขึ้นด้วย        ในกรณีที่คนงานบาดเจ็บเนื่องจากใช้เครื่องจักรเครื่องมือ
ที่ไม่มีประสิทธิภาพเมื่อกลับมาทำงานใหม่ความสามารถในการทำงานจะลดลงจึงต้องเสียเวลาทำงานมากขึ้น     ทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นด้วย  เป็นต้น

ถ้าหากว่าทำงานโดยเช่าเครื่องจักรแทนการซื้อ เมื่อเครื่องจักรตัวใดตัวหนึ่งเสียสามารถเปลี่ยนได้โดยง่าย  แต่ก็ต้องใช้เวลามากกว่า 1 วันเสมอ 
ค่าใช้จ่ายก็ต้องเพิ่มขึ้นจากที่ได้ประมาณราคาไว้ตั้งแต่แรกเช่นเดียวกัน

006

การวางแผนการทำงานของเครื่องจักรไม่ดี

ในการคิดปริมาณงานที่เครื่องจักรทำงานได้ต่อชั่วโมง จะนำเวลาการทำงานมาคิดด้วยว่าเมื่อติดเครื่องยนต์แล้วจะทำงานได้จริงๆเท่าใด  
การวัดเวลาการทำงานของเครื่องจักรสามารถทำได้โดยการติดตั้งอุปกรณ์พิเศษที่เรียกว่าเครื่องบันทึกเวลาการทำงาน (service meter unit , SMU)
ซึ่งอุปกรณ์ตัวนี้จะทำหน้าที่บันทึกเวลาทุกครั้งที่มีการติดเครื่องยนต์

เนื่องจากการทำงานเกี่ยวกับงานดินจะมีเครื่องจักรเครื่องมือหลายๆชนิดเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น  ขุด  ขน  ทิ้ง  เกลี่ย  และบดอัดให้แน่น  เป็นต้น  
เครื่องจักรเครื่องมือแต่ละชนิดทั้งหมดต้องทำงานสอดคล้องรับกันเป็นช่วงๆ  เช่น  รถขุดตักดินใส่รถบรรทุกจนเต็มจากนั้นรถบรรทุกคันใหม่ก็จะเข้ามาแทนที่
เช่นนี้เรื่อยไปไม่มีหยุด      หรือเมื่อรถบรรทุกนำดินไปทิ้งรถแทรคเตอร์ทำการเกลี่ยทันที  เป็นต้น   ถ้ากระบวนการทำงานเป็นไปอย่างต่อเนื่องไม่ขาดตอน
จะทำให้เสียค่าใช้จ่ายน้อยที่สุดซึ่งผู้ประเมินราคามักจะคาดว่าเป็นเช่นนั้น แต่ถ้าในการทำงานจริงเครื่องจักรแต่ละชนิดต้องจอดคอยกัน เช่น 
รถขุดต้องจอดคอยรถบรรทุก  รถบรรทุกต้องจอดคอยรถบรรทุกคันหน้าเพื่อทิ้งดิน  เป็นต้น  กรณีเช่นนี้จะทำให้เวลาที่เครื่องจักรแต่ละชนิดทำงานได้ลดลง
จึงต้องเพิ่มเที่ยววิ่งทำให้ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นด้วย

อีกประการหนึ่งที่สำคัญก็คือการกำหนดทิศทางที่รถจะวิ่ง     ถ้ากำหนดไม่ดีรถจะเสียเวลามากในการวิ่งแต่ละเที่ยว  เช่น  รถเปล่าจะวิ่งเร็วและรถที่บรรทุกดินเต็ม
จะวิ่งช้า        ถ้ากำหนดทิศทางที่รถเปล่าวิ่งเหนือลมจะทำให้มีฝุ่นมาก  ทัศนวิสัยไม่ดีทำให้มองเห็นได้ไม่ชัดเจน  คนขับรถจะเหยียบเบรคเพื่อลดความเร็วลง
โดยสัญชาติญาณทำให้ต้องเสียเวลาวิ่งมากขึ้น  ปริมาณงานที่ทำได้ต่อชั่วโมงลดลง  ค่าใช้จ่ายก็จะเพิ่มขึ้นจากที่ได้ประเมินเอาไว้  เป็นต้น

007

ประหยัดค่าแรงงานโดยไม่จำเป็น

เมื่อรถบรรทุกนำดินมาทิ้ง  คนขับรถมักจะคิดว่าทิ้งตรงไหนก็ได้ขอให้อยู่ภายในบริเวณสถานที่ก่อสร้างก็พอ  ความคิดนี้ถูกแต่ไม่ทั้งหมด 
เพราะการทิ้งดินตรงจุดที่ไม่ควรจะทิ้งจะทำให้เครื่องจักรต้องทำงานนานขึ้นเพื่อให้ได้ปริมาณงานที่เท่ากัน  เช่น  รถบรรทุกทิ้งดินด้านหลังรถแทรคเตอร์
จะทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นแต่ได้ปริมาณงานเท่าเดิม เพราะกว่ารถแทรคเตอร์จะกลับรถมาเพื่อเกลี่ยดินให้ได้ระดับ
จะเสียเวลามากกว่าการทิ้งดินด้านหน้ารถแทรคเตอร์เพื่อให้รถใช้เกียร์เดินหน้าเกลี่ยดินได้ทันทีซึ่งจะใช้เวลาน้อยกว่าจึงทำให้ประหยัดมากกว่า  

วิธีการแก้ปัญหานี้ก็คือจ้างคนเพื่อทำหน้าที่กำหนดจุดทิ้งดินเพื่อให้เครื่องจักรได้ทำงานง่ายที่สุด  เร็วที่สุด  อย่าไปคิดว่าคนขับรถบรรทุกจะรู้เองว่า
ควรทิ้งดินตรงจุดใด  เพราะคนขับรถจะทิ้งดินให้เร็วที่สุดเพื่อกลับไปบรรทุกดินใหม่เพื่อให้ได้จำนวนเที่ยวการบรรทุกมากที่สุด

008

แผนการซ่อมบำรุงไม่มีประสิทธิภาพ 

การทำงานดินในบริเวณที่ห่างไกลจากร้านค้าต้องมีการสำรองอะไหล่ของรถอย่างพอเพียงมิฉะนั้นเมื่อรถเสียจะต้องจอดคอยอะไหล่เป็นเวลานานทำให้เสียเวลา    
และทำให้การทำงานไม่ต่อเนื่องเพราะขาดรถบางคันไป       เช่น       ถ้ารถบรรทุกเสียไป 1 คัน จะทำให้การทำงานของรถตักดินไม่ต่อเนื่องต้องจอดคอยระยะเวลาหนึ่ง
ทำให้ความสามารถในการทำงานต่อชั่วโมงลดลง  ค่าใช้จ่ายจะเพิ่มขึ้นจากที่ได้ประเมินเอาไว้  นอกจากนี้การไม่นำรถเข้าซ่อมตามเวลาที่กำหนดก็จะทำให้รถเสียหาย
มากกว่าที่ได้คาดการณ์เอาไว้  เช่น       การไม่เปลี่ยนไส้กรองน้ำมันเครื่อง  การไม่ทำความสะอาดรังผึ้งหม้อน้ำ  เป็นต้น  สิ่งเหล่านี้ทำให้รถเสียหายโดยไม่จำเป็น

วิธีการแก้ปัญหาเรื่องนี้  คือ  กันรถบางส่วนไว้เป็นรถสำรอง เมื่อรถคันใดเสียหายให้ถอดอะไหล่จากรถสำรองไปใช้ก่อนจากนั้นให้สั่งอะไหล่ชิ้นนั้นมาทดแทนทันที  หรือ
อีกวิธีหนึ่งให้นำรถสำรองนั้นไปใช้สับเปลี่ยนกับรถคันที่เสียแล้วนำรถที่เสียเข้าซ่อมต่อไป        แบบนี้ทำให้การทำงานเป็นไปอย่างต่อเนื่อง  ไม่ขาดตอน  ไม่ต้องเสียเวลา
คอย  ราคาค่าก่อสร้างจะไม่เพิ่มขึ้นจากที่ได้ประมาณการเอาไว้
 

009

ผู้มีอิทธิพลในพื้นที่

ผู้มีอิทธิพลไม่ได้หมายถึงแต่นักการเมืองทุกระดับแต่เพียงอย่างเดียว    แต่ยังรวมถึงข้าราชการทุกประเภท  นักบวช   นักเลงประจำถิ่น  ผู้ก่อการร้าย  เป็นต้น  กลุ่มคน
เหล่านี้เป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้ราคาค่าก่อสร้างเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมได้มาก          เช่น    การขอบริจาคเงินในโอกาสต่างๆ  การขอความช่วยเหลือทางด้านเครื่องจักรกล
หนักเพื่อพัฒนาท้องถิ่น  วัด  โรงเรียน  หรือ การเรียกค่าคุ้มครองจากการก่อการร้าย หรือ จากนักการเมืองทุกระดับ  เป็นต้น  สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่ทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น
ทั้งสิ้น   และไม่สามารถแก้ให้หมดไปได้เพราะเป็นปัญหาที่เกี่ยวข้องกับมวลชนซึ่งมีความละเอียดอ่อนมาก
 

010

ประสิทธิภาพการทำงานต่ำกว่าที่ได้คาดการณ์ไว้

ประสิทธิภาพการทำงานหมายถึงเวลาที่รถติดเครื่องยนต์แล้วทำงานได้ปริมาณงานตามที่ได้ประมาณการเอาไว้   ถ้าทุกอย่างเป็นไปตามแผนรถที่ติดเครื่อง
ใน 1 ชั่วโมงจะทำงานได้เต็มที่จริงๆไม่เกิน 50 นาที หรือ ประมาณ 83 % เท่านั้น เวลาที่เหลืออีก 10 นาทีจะใช้ไปในการอุ่นเครื่องยนต์
เพื่อให้น้ำมันหล่อลื่นไหลหมุนเวียน  การพักสูบบุหรี่หรือเข้าห้องน้ำของคนขับรถ  การแคะดินออกจากล้อ  หรือ  การหยุดคอยระยะสั้นๆ  เป็นต้น      
ดังนั้นถ้าคนขับรถติดเครื่องยนต์แต่ไม่ทำงานหรือพักนานกว่าที่ควรจะเป็น หรือรถต้องจอดคอยนานเกินไป     ประสิทธิภาพการทำงานจะลดลงไป
จากที่ได้วางแผนเอาไว้คือใน 60 นาทีที่รถติดเครื่องยนต์จะทำงานได้จริงๆไม่ถึง 50 นาที

วิธีแก้ปัญหานี้ก็คือจะต้องมีผู้ควบคุมดูแลงานสนามคอยเตือนเมื่อมีการพักนานกว่าที่ควรจะเป็น หรือ ต้องพยายามให้คนขับรถทำงานตามที่ได้มีการวางแผนเอาไว้อย่าง
เคร่งครัดซึ่งสิ่งต่างๆเหล่านี้มีผลต่อราคางานทั้งสิ้น

011

กำหนดบริเวณที่พักเครื่องจักรกลหนักไม่เหมาะสม

บริเวณที่พักเครื่องจักรกลหนักในสนามเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ราคางานเปลี่ยนแปลงไปจากที่ได้คาดการณ์เอาไว้แต่แรกเป็นอย่างมาก 
ถ้าจุดที่พักเครื่องจักรกลหนักอยู่บริเวณใจกลางโครงการก่อสร้างจะทำให้เครื่องจักรกลหนักไปถึงส่วนต่างๆของโครงการได้อย่างรวดเร็ว 
ประหยัดการขนส่งหรือขนย้ายในสนามเป็นอย่างมาก   ถ้าจุดพักเครื่องจักรกลหนักอยู่ห่างจากจุดที่จะทำงานมากจะเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น  เช่น
การให้รถแทรคเตอร์วิ่งไปทำงานที่อยู่ห่างจากจุดที่พักรถ 1 กม. หมายความว่าประสิทธิภาพการทำงานของชั่วโมงการทำงานนั้นไม่มี
เพราะติดเครื่องยนต์แต่ไม่ได้งาน ค่าใช้จ่ายก็ยังเสียไปเท่าเดิมคือ ค่าน้ำมันเชื้อเพลิง ค่าคนขับ  ค่าสึกหรอของเครื่องยนต์ ยิ่งมีรถแทรคเตอร์
หลายคันค่าใช้จ่ายจะยิ่งเพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว         เป็นต้น

วิธีแก้ปัญหานี้ก็คือควรกำหนดจุดที่พักเครื่องจักรกลหนักให้อยู่บริเวณที่จะเข้าถึงส่วนต่างๆของโครงการก่อสร้างได้ง่าย  ไม่เสียเวลามาก  

012

ไม่ได้ออกไปดูสถานที่ก่อสร้างจริงก่อนการประมูลงาน 

การออกไปดูสถานที่ที่จะทำการก่อสร้างก่อนการยื่นซองประกวดราคา (job site visit)  เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งเพราะแบบที่ไปซื้อมา
เพื่อถอดแบบประมาณราคาอาจจะออกแบบมาหลายปีแล้ว  สภาพภูมิประเทศในขณะออกแบบกับเมื่อเปิดประมูลอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
ที่ไม่ได้บันทึกไว้ในแบบก็เป็นได้  เช่น  การสร้างเขื่อน  เป็นต้น  ผู้ออกแบบดูจากภาพถ่ายทางอากาศซึ่งได้ถ่ายไว้หลายปีแล้วปรากฏว่า
ไม่มีบ้านพักอาศัยก็ออกแบบไปตามสภาพนั้น   เมื่อผู้รับเหมาซื้อแบบเพื่อจะยื่นซองประกวดราคาและไม่ได้ไปดูสถานที่ก่อสร้างจริงก็จะเข้าใจว่า
บริเวณที่จะก่อสร้างไม่มีบ้านเรือนราษฎรอยู่แต่เมื่อจะเริ่มลงมือก่อสร้างจริงปรากฎว่ามีบ้านเรือนราษฎรเข้าไปอยู่มากไม่สามารถดำเนินการก่อสร้างได้
ต้องหยุดเพื่อเจรจากับมวลชน  ในระหว่างการเจรจาก็จะเสียค่าโสหุ้ยเพิ่มขึ้นจากที่ได้ประมาณราคาเอาไว้แต่เดิม  เช่น  ในหมวดเงินเดือนและค่าจ้าง 
ค่าบริหารสำนักงานสนาม  เป็นต้น  นอกจากนี้  ถนน  สะพาน  ที่จะเข้าไปยังสถานที่ก่อสร้างอาจจะต้องมีการซ่อมแซมก่อนเริ่มการก่อสร้าง         
ซึ่งต้องเสียค่าใช้จ่ายจำนวนหนึ่งซึ่งถ้าไม่ได้รวมราคาเหล่านี้ไว้ด้วยตั้งแต่ก่อนการยื่นซองประกวดราคาแล้วกำไรที่คาดว่าจะได้รับ
ในการดำเนินโครงการจะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
 

013

การควบคุมการใช้น้ำมันเชื้อเพลิงไม่รัดกุม 

น้ำมันเชื้อเพลิงเป็นสิ่งหนึ่งที่ควบคุมได้ยากที่สุดในโครงการก่อสร้างในสนามเพราะสามารถตักแบ่งเป็นหน่วยย่อยได้ง่าย หมายความว่า
มีการลักขโมยกันได้ง่ายที่สุดอย่างหนึ่งในโครงการก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรกลหนัก ในการประมาณราคาสำหรับอัตราการใช้น้ำมัน
ของเครื่องจักรกลหนักมักจะใช้ค่ากลางๆ คือ  0.1514 ลิตร / แรงม้า /ชม. ทำงาน  สำหรับเครื่องจักรกลหนักที่ใช้น้ำมันดีเซล
และ 0.2271 ลิตร / แรงม้า / ชม. ทำงานสำหรับเครื่องจักรกลหนักที่ใช้น้ำมันเบนซิน เมื่อมีการลักขโมยน้ำมันไปจากคลังเก็บน้ำมันในสนาม       
ค่าใช้จ่ายในหมวดน้ำมันเชื้อเพลิงก็จะเปลี่ยนไปจากตอนยื่นซองประกวดราคา
 

014

คนขับรถไม่ขับตามที่ได้กำหนดให้

ในการประมาณราคาที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรกลหนักโดยเฉพาะอย่างยิ่งรถบรรทุกดิน   การที่จะได้ราคาต่อหน่วยงานที่ทำได้ของรถบรรทุก
จะต้องมีการวางแผนก่อนว่าจะให้รถบรรทุกน้ำหนักเท่าใด         ความเร็วที่รถวิ่งควรเป็นเท่าใดเพราะรถเปล่ากับรถที่บรรทุกหนักจะใช้ความเร็วต่างกัน 
นอกจากนี้แล้วเกียร์ที่ใช้จะขึ้นอยู่กับน้ำหนักบรรทุก  ความเร็วที่ใช้  ความลาดเอียงของพื้นที่และสภาพของถนน  สิ่งต่างๆเหล่านี้จะมีผลต่อราคางานทั้งสิ้น  เช่น 
เมื่อรถวิ่งขึ้นเนินต้องใช้แรงมากตามคู่มือรถจะบอกว่าควรใช้เกียร์ใดและความเร็วเท่าใดจึงจะทำให้รถวิ่งได้อย่างประหยัดค่าใช้จ่ายที่สุด
และได้ประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องยนต์สูงสุด    ถ้าไม่ขับตามที่ได้กำหนดไว้ตามคู่มือรถก็จะเสียค่าบำรุงรักษามากกว่าที่ได้คาดการณ์ไว้
ในขั้นตอนการประมาณราคา  เป็นต้น
 

015

การเปลี่ยนแปลงค่าของเงินและดอกเบี้ยเงินกู้

การเปลี่ยนแปลงค่าของเงินและดอกเบี้ยเงินกู้เป็นสาเหตุที่สำคัญอีกประการหนึ่งที่ทำให้ราคางานก่อสร้างที่ได้ทำการประมาณราคาเอาไว้
เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมากและอยู่นอกเหนือการควบคุมของคนธรรมดาสามัญ  โดยทั่วๆไป ปัญหานี้สามารถทำให้บรรเทาลงได้
โดยการนำเอาสัญญาแบบปรับราคาได้หรือสัญญาที่มีค่า K (escalation factor)เข้ามาใช้ในโครงการ  ซึ่งสัญญาแบบนี้จะมีสูตรหาค่า K หลายสูตร
แตกต่างกันออกไปตามลักษณะและชนิดของงานจึงต้องพิจารณาเลือกใช้ให้เหมาะสมกับงานที่ทำ
 

016

สรุป

ในการประมาณราคางานก่อสร้างที่เกี่ยวข้องการใช้เครื่องจักรกลหนัก การชนะหรือแพ้การประมูล  กำไรหรือขาดทุนจากการทำงาน 
ส่วนใหญ่จะอยู่ที่การควบคุมงานต้องให้เป็นไปตามแผนที่วางเอาไว้ก่อนหน้านั้นให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้และต้องปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นให้เร็วที่สุด   
นอกจากนี้การคิดปริมาตรดินได้ถูกต้องใกล้เคียงความจริงมากที่สุด,การเลือกเครื่องจักรกลหนักได้เหมาะสมกับงาน การกำหนดแผนการทำงาน
ของเครื่องจักรกลหนักแต่ละชนิดสอดคล้องกันไม่ต้องจอดคอย  เข้าใจสภาพของดินที่จะต้องเข้าไปเกี่ยวข้องว่าจะใช้ปริมาตรดินสภาพใดเป็นฐานในการคิดเงิน 
สิ่งต่างๆเหล่านี้จะช่วยลดความผิดพลาดในการประมาณราคาได้อย่างมาก
 

017

เอกสารอ้างอิง

1. Komatsu, “SPECIFICATION AND APPLICATION HANDBOOK”, 10 ^th  Edition ,  Tokyo : Komatsu Printing , 1987. 450 pages.
    

2. Caterpillar, “ CATERPILLAR PERFORMANCE HANDBOOK ”, 18 ^th  Edition ,Illinois: A Cat Publication , Caterpillar Inc., 1987.
   768 pages.